Pantograf Nedir?

Geometrik bir şekil ya da hareketi büyültüp küçültmeye yarayan alet. Paralelkenar oluşturacak biçimde menteşelenmiş dört çıtadan oluşur.

Kollarından biri sabit bir nokta çevresinde döndürüldüğünde, bu kola bağlı öteki iki kolun uç noktalarının birbiriyle (tales bağıntıları uyarınca) orantılı olarak hareket etmeleri ilkesine dayanır.

Pantograf daha çok teknik çizimde ve haritacılıkta kullanılır. Elektrikli lokomotiflerde de yaylı bir pantograf düzeneği, havai hatla sürekli temas hâlinde kalarak elektrik almayı sağlar.

Resimde, mimarlıkta, heykelcilikte kullanılan bir kopya aletidir. Bir resmi ya aynen ya da küçülterek, büyülterek çoğaltmaya yarar. Pantograf, eklemli bir alettir. Bir nokta çevresinde döner bir yandan verilen hareketi öteki uçda aynen tekrarlayan bir manivela düzenidir. Bir Pantograf ucundaki kalemi küçük bir resim üzerinde gezdirince öbür ucundaki kalem aynı hareketi ya daha büyük ya da daha küçük ölçüde aynen tekrarlar. Böylece yaptığımız resim başka bir yüzeyde yeniden meydana gelmiş olur.

Eğer iki kalemden birinin merkeze uzaklığı mesela öbürününkinden dört defa fazlaysa, resim dört defa büyük olur; küçükse, o oranda küçük olur. Pantografı ilk defa XVI. yüzyılda Georges Dillingen adında bir Fransız ressamı bulmuştur. Langlois, 1743’te alete hemen hemen bugünkü şeklini kazandırdı. Collas ise aleti heykel alanına tatbik etti.